Ντεζιντέριο ή Μονσού Ντεζιντέριο

(Desiderio ή Monsu Desiderio). Επώνυμο με το οποίο είχε επικρατήσει να ονομάζεται ο ζωγράφος μιας αξιόλογης και πρωτότυπης σειράς αρχιτεκτονικών απόψεων των αρχών του 17ου αιώνα. Οι πίνακές του απεικονίζουν φανταστικά κτίρια, ερείπια, ανύπαρκτους γοτθικούς ναούς ή πραγματικά μνημεία, που αποκτούν εξωπραγματικό χαρακτήρα με τη μανιεριστική τεχνοτροπία του καπρίτσιου, το οποίο συνδυάζει στο ίδιο έργο φανταστικά και πραγματικά στοιχεία. Ανάμεσα από αυτά τα απίθανα κτίρια, γεμάτα λεπτομέρειες, που καθορίζονται με λεπτές, ωχρές φωτεινές πινελιές και παριστάνονται συνήθως ερειπωμένα, ο Μ.Ν. τοποθετεί σκηνές κατακλυσμών, θύελλες, σεισμούς, εκρήξεις ηφαιστείων, πυρκαγιές, πλημμύρες κ.ά. ανθρώπινες τραγωδίες (δηώσεις, μαρτύρια) και επεισόδια της ιερής ιστορίας, αποβλέποντας σε μια μαγική φαντασμαγορία και σε μια σκηνογραφική υποβολή ενός συναισθήματος ταραχής. Οι πίνακες αυτοί έχουν φανερή σχέση στη θεματογραφία και στην έμπνευση από μοιραία περιστατικά με το ηθικολογικό θέατρο της εποχής της Αντιμεταρρύθμισης. Αυτή ακριβώς η σχέση με το «ηθικό» πνεύμα του τέλους του μανιερισμού δίνει στα έργα έναν παραισθητικό χαρακτήρα, που προκάλεσε τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον της κριτικής και συχνά θεωρήθηκε πρόδρομος του υπερρεαλισμού. Η πρόσφατη κριτική επανεκτίμηση του Μ.Ν. επέτρεψε την ταύτιση του με τον Φρανσουά Ντιντιέ Νομέ (Μετς 1593 – ;), ο οποίος βρισκόταν στη Ρώμη το 1602, ήταν πιθανώς μαθητής του Λάουβερς και το 1610 εγκαταστάθηκε στη Νάπολη, όπου εργαζόταν ακόμα μεταξύ 1618 και 1623. Ο πραγματικός Μ.Ν. ξεχωρίζει ακόμα από τον Φραντσέσκο Ντεζιντέριο από την Πιστόια, δημιουργό χαρακτικών έργων εμπνευσμένων από την κλασικίζουσα τοπιογραφία του 17ου αι., καθώς και από τον συμπατριώτη του Ντιντιέ Μπαρά (Μετς 1590 – ;), ο οποίος το 1608 βρισκόταν ακόμα στην πατρίδα του, αλλά ήταν ασφαλώς εγκατεστημένος στη Νάπολη από το 1631,όταν ζωγράφισε μία Έκρηξη του Βεζούβιου (Ρώμη, Συλλογή Αλλομέλο). Αλλά ο Μπαρά, αν και στους λεπτομερειακούς φωτισμούς παρουσιάζει κάποια συγγένεια με το Νομέ, που προέρχεται από τις κοινές μανιεριστικές προϋποθέσεις και ίσως από προσωπική γνωριμία, εκφράστηκε με λιγότερο πρωτότυπη φαντασία και ενδιαφέρθηκε περισσότερο για ένα είδος απόψεων πραγματικών και περιγραφικών, οι οποίες, όπως φαίνεται και από την Άποψη της Νάπολης (1647) του Μουσείου του Αγίου Μαρτίνου, θυμίζουν τις φλαμανδικές χαρτογραφίες του 16ου και του 17ου αι. Μονσού Ντεζιτέριο: «Φανταστικό τοπίο», ζωγράφου του 17ου αι. που επικράτησε να ονομάζεται έτσι αν και ταυτίστηκε με το Γάλλο Φρανσουά Νομέ.